Tư duy mũ đen cũng có thể sử dụng để thách thức giá trị của những phương án thay thế, những phương án hoàn toàn có thể sử dụng được. Giá trị và ích lợi không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận thấy ngay. Những người xung quanh cần xem xét những ý tưởng chiếc mũ xanh như là những ý tưởng sáng tạo.
Cách mở rộng được miêu tả như sau: bạn chọn chiếc mũ đầu tiên, và mọi người cùng bàn bạc. Tuy nhiên, có nhiều khi chúng ta cần vận dụng sự sáng tạo một cách chủ đích và có cân nhắc cẩn trọng. Tuy nhiên, linh cảm trực giác không phải lúc nào cũng đúng.
Khía cạnh "trò chơi" trong lối tư duy này là rất quan trọng. Chiếc mũ đen là chiếc mũ yêu cầu chúng ta hãy cẩn thận suy xét mọi việc. Tôi không nói rằng mọi người sẽ "tìm được con đường" chỉ trong một cuộc họp.
Tất cả những điều mà tôi đề cập đến trong cuốn sách này đều rõ ràng và lôgíc. Nếu bạn điều khiển chiếc ô tô với cần số tay, bạn có thể đi số nào mà bạn muốn. Anh Jones, anh có tận mắt nhìn thấy bị đơn chơi tại sòng bạc trong đêm 30 tháng 6 không, hay anh chỉ nghe anh ta kể lại?
Bộ não chúng ta cũng hoạt động tương tự như vậy để nhận biết sự việc và giải quyết sự việc có hiệu quả. Tôi gợi ý điều này mặc dầu dường như nó khó áp dụng bởi vì chiếc mũ xanh cho phép tôi làm điều này. Chúng ta có thể có một cách rất phù hợp tuyệt đối để làm gì đó, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể có cách nào tốt hơn.
Cũng như vậy, những ý tưởng cần được thiết kế để phù hợp với nhu cầu của những người mua nó (xét trong một tổ chức). Khái niệm chiếc mũ tư duy sẽ phát huy vai trò một cách tốt nhất khi nó trở thành ngôn ngữ. Những thòi gian để mọi người suy nghĩ là rất cần thiết nếu chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh lá cây, mũ vàng và mũ đen.
Chúng ta yêu cầu cần có thời gian đề nay sinh nhưng ý tưởng mới. Tôi đã tham dự những cuộc họp mà ở đó mọi người đưa ra quá nhiều ý tưởng. Và tiếp đến là những biện minh nối tiếp với biện minh.
Với lối tư duy chiếc mũ vàng, đôi khi chúng ta chỉ hoạch định để xem xét điều gì đó một cách tích cực, chứ chưa hẳn là đã có một nhận thức mới. Và việc đặt câu hỏi phù hợp có lẽ là phần quan trọng nhất của tư duy. Và họ cũng cho rằng vai trò của những người không chuyên là đánh giá những đề nghị của các chuyên gia với lối tư duy phê phán của họ.
Một người sử dụng chiếc mũ xanh tư duy có thể đưa ra những ý tưởng “điên rồ” vì chiếc mũ xanh cho phép họ làm điều đó. Sử dụng chiếc mũ đỏ chính là cơ hội để bạn bộc lộ cảm xúc, tình cảm và trực giác mà không cần giải thích cũng như không cần những dẫn chứng cụ thể. Bộ não được thiết kế như là một “cỗ máy chấp nhận”.
… David, anh cứ đưa ra ý kiến đó mãi. Điều mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây chính là «mức độ vừa đủ»: của một bộ óc tư duy phê phán. Có những kiểu người kiểu Pollyanna, kiểu người lúc nào cũng lạc quan đến ngốc nghếch.