Nếu có một chi tiết đúng và các yếu tố khác có giá trị (tức là giả thiết), chúng ta sẽ chứng minh được điều gì đó là đúng, gọi là kết luận. Bạn không nhất thiết phải hiểu về lập luận như một nhà logic học. Trước khi bạn muốn có những chuyển biến hiệu quả trong kỹ năng đọc, bạn phải hiểu được sự khác nhau giữa các cấp độ.
Ở đây, chung tôi đang nói đến những khó khăn phải đối mặt khi một độc giả không tin vào các tín điều của một tác phẩm thần học phải đối mặt. Giả sử bạn biết về kho tàng văn học của chúng tôi tường tận đến mức động đến vấn đề nào là bạn biết ngay nó được viết ở sách nào. Còn độc giả nào không nhận ra điều đó có thể chỉ mang về nhà một hoá đơn mua hàng mà không biết nó là cái gì.
Tác phẩm Ethics (Đạo đức) của ông được viết theo kiểu hoàn toàn toán học với những định đề, chứng minh, hệ quả, bổ đề, chú giải… Tuy nhiên, phong cách này không thể giải quyết ổn thoả chủ đề về siêu vật lý và đạo đức. Một số từ khác cũng khá quan trọng như bằng, toàn thể, bộ phận nhưng chúng không phải là tên gọi của bất cứ thứ gì được Euclid định nghĩa. Đọc kiểm soát được tiến hành nhanh không chỉ vì bạn đọc nhanh hơn (dù thực tế là vậy) mà còn vì bạn không đọc toàn bộ cuốn sách, bạn đọc theo kiểu khác với những mục đích khác nhau trong đầu.
Khi miêu tả nghệ thuật đọc kiểm soát, chúng tôi đã lưu ý bạn sau khi đọc trang đầu và có thể cả phần phụ lục, bạn không nên dừng lại mà nên đọc cả những đoạn văn có tính chất tổng kết hay tóm tắt xuyên suốt cuốn sách. Vì vấn đề cần phải giải quyết mang tính thực tiễn nên một độc giả thông minh phải tìm ra được ẩn ý của tác giả khi đọc các cuốn sách về nguyên tắc thực hành. Các câu hỏi khác ngụ ý những cấp độ hiểu cao hơn ít khi được đề cập trong các khoá dạy đọc cấp tốc, và cũng hiếm khi người ta hướng dẫn cách trả lời những câu hỏi đó.
Nhưng nếu bạn chỉ đọc một cuốn sách khoa học có các vấn đề toán học, bạn nên bỏ qua thao tác này. Nếu anh ta không hiểu thì cần phải giữ im lặng và đọc lại tác phẩm. Muốn học từ sách giả tưởng, chúng ta phải tự suy nghĩ về những bài học đó; còn để học được từ nhà khoa học và triết gia, trước hết bạn phải hiểu những gì họ nghĩ.
Đánh dấu vào sách là một cách biểu hiện ý kiến tán thành hay phản đối của bạn với tác giả. Điều này chỉ có thể xảy ra khi câu hỏi chỉ đơn thuần hỏi về dữ kiện. Chúng tôi cũng lưu ý rằng, một độc giả không thể đưa ra bất cứ lời bình nào trong số nêu trên nếu không chắc chắn hoặc không xác định được chính xác những khía cạnh mà tác giả không có đủ thông tin, cung cấp thông tin sai hay lập luận thiếu logic.
Các cuốn sách như vậy làm bạn động não và tăng sự hiểu biết. Tuy nhiên, trong quá trình sắp xếp đó, bạn không thể tránh khỏi mắc lỗi. Còn văn phong theo kiểu của Thomas không được sử dụng nhiều trong thời gian gần đây.
Ba quy tắc đọc phân tích về thuật ngữ, nhận định và lập luận nêu trên đều nhằm phục vụ cho quy tắc 8 - bước cuối cùng trong quá trình làm sáng tỏ nội dung một cuốn sách. Những nhân vật của anh ta sử dụng từ ngữ mà chúng ta vẫn thường dùng, nếu không thì ta sẽ không tin họ. Một thuật ngữ có thể hiểu là một từ rõ ràng về ngữ nghĩa.
Câu chuyện đó có thể không rõ ràng vì nhà sử học cố ý không sắp xếp tài liệu theo một trật tự có ý nghĩa nào. Tư tưởng hay kiến thức cũng không thể truyền đạt được nếu thiếu phương tiện ngôn ngữ. Hơn nữa, không phải cứ tương ứng với một câu trần thuật là một nhận định được nêu ra.
Sách của Whitehead dù không đi sâu vào những phần nhỏ khó hiểu của chủ đề nhưng lại nói rất hùng hồn về các nguyên tắc suy luận toán học. Thế giới trong các tác phẩm vĩ đại xét về mặt nào đó là tốt đẹp nên chúng ta muốn được sống trong đó càng lâu, càng thường xuyên càng tốt. Chúng tôi xin tóm tắt lại hai gợi ý về cách đọc sách lịch sử như sau.