Tôi không hiểu tại sao như vậy. Nhưng trước khi bắt đầu bạn cho phép tôi dặn nhỏ mấy lời này: Ở đây tôi chỉ muốn nhắc các bạn bẩm sinh không yêu văn rằng không phải chỉ có văn chương là nguồn độc nhất để hiểu biết.
Nó đã là lòng bạn rung động và sẽ làm lòng bạn rung động. Đến mức đó thì đời ta có thể như đời sống trong tù và không phải là của ta nữa. Tôi có thể nghe óc bạn như nghe điện thoại ở nên tai tôi vậy.
Chương trình lập ra thì phải theo nhưng không được coi nó như một ngẫu tượng phải thờ. Tiểu thuyết đó là cuốn Aurora Leigh mà tác giả là E. Tôi chỉ có thể xét một trường hợp thôi và trường hợp đó không thể là trường hợp trung bình, vì không có trường hợp nào là trường hợp trung bình, cũng như không có người nào là người trung bình.
Bạn có thể nghiên cứu riêng về một loại âm nhạc nào (như loại hợp tấu chẳng hạn). Lần lần bạn nghiên cứu những vấn đề khó hơn và bạn sẽ có thể dùng luật nhân quả giảng cho tôi tại sao những con đường thẳng băng ở Luân Đôn lại ngắn như vậy còn ở Paris lại dài hàng mấy cây số. Nó đã là lòng bạn rung động và sẽ làm lòng bạn rung động.
Không có gì so sánh với nó được. Còn trong trường hợp trung bình thì tôi khuyên bạn nên lập chương trình cho sáu ngày một tuần thôi. Có những người chưa bao giờ đọc Meredith (1) và dửng dưng khi nghe một cuộc tranh biện về vấn đề Stephan Phillips có phải là thi sĩ không.
- Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư? Chúng ta ngỡ hành động theo lý trí, trong thực tế lại hành động theo tình cảm nhiều hơn. Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương.
Nó chỉ cần thay đổi công việc, chứ không cần nghĩ, trừ những lúc ngủ. Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao. Browning, viết bằng thơ, và chứa nhiều chất thơ cực đẹp.
Cho nên khi khởi sự công việc vĩ đại là sống một đời đầy đủ, dễ dàng với 24 giờ một ngày, chúng ta nên hết sức tránh mọi rủi ro trong những bước đầu. Nhưng ngay khi ông khép cửa, thì trí óc của ông, đã mệt nhọc gì đâu bỗng hoá ra lười biếng. Bỏ qua lời tôi là bỏ qua lời khuyên quý báu nhất đấy.
Nếu tập đó gây cho bạn ý thích đó thì tôi khuyên bạn mới bắt đầu hãy làm quen với thể loại tự sự đã. Nó là hình thức cao nhất của văn chương. Tôi chỉ khẩn khoản thưa bạn rằng một đời sống không hợp với nguyên tắc là một đòi sống ngu muội, và muốn hành động hợp với nguyên tắc thì có mỗi một cách là mỗi ngày phải nhận xét, suy nghĩ và quyết định.
Đầy cả mặt đất, từng đóng ra đấy. - Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư? Nhiều người tối nào cũng ngồi rồi vì họ nghĩ rằng nếu không ngồi rồi thì chỉ có cách là học văn chương, mà chẳng may họ lại không thích văn chương.